คำปั่นปอน หรือ คำให้ศีลให้พรในภาษาขืน

เนื้อหาในตอนต่อไปนี้จะนำคำปอน หรือ พร ที่ใช้กล่าวในโอกาสต่างๆ เช่น การเข้าพรรษา ออกพรรษา หรือวันปีใหม่ สงกรานต์ หรือเนื่องในวันพิเศษต่างๆ มารวบรวมให้ศึกษา ฝึกอ่านภาษาขืน (รวมถึงภาษาไทลื้อด้วย) ในเทศกาลต่างๆ ที่สำคัญ เรามักจะพบ การดำหัว หรือก็คือ พิธีกรรมที่ดีงามเสริมสิริมงคล ถือเป็นการขอขมาลาโทษผู้อวุโส พร้อมทั้งแสดงความคารวธรรมต่อผู้มีพระคุณแห่งตน นอกจากนั้นก็ยังมีคำปอน ในวันดีๆ ต่างไม่ว่าจะเป็น คำปอนผูกแขนขึ้นบ้านใหม่ ผูกแขนเด็กเล็กครบหนึ่งเดือน ผูกแขนคู่สามีภรรยาใหม่ ผูกแขนคนในบ้านที่มีคนเสียชีวิต ผูกแขนเรียกขวัญคนเจ็บไข้ได้ป่วย เป็นต้น

คำปั่นปอนต่อไปนี้ นำจากท่านผู้รู้ที่อยู่เมืองสิบสองปันนา ประเทศจีน ได้เผยแผร่เป็นวิทยาทานไว้ เป็นภาษาไทลื้อที่ใช้กันที่เมืองเชียงรุ้ง สิบสองปันนา ดังนั้นภาษาไทลื้อ กับภาษาขืนอาจจะมีรูปแบบการเขียนที่ไม่ตรงกันทั้งหมด แต่จะมีลักษณะเสียงที่จะคล้ายๆ กัน โดยเท่าที่สังเกต ภาษาขืนจะเลียนเสียงหรือรูปแบบเสียงที่คล้ายภาษาไทยมากกว่า รวมทั้งการทับคำศัพท์ก็จะมาทางไทยมากกว่า ส่วนภาษาไทลื้อก็จะเป็นรูปแบบภาษาโบราณกว่า ยกตัวอย่างจากในคำปั่นปอนข้างล่าง เช่นคำว่า ถือ ภาษาขีน สามารถใช้เป็น ᨳᩨ คือใช้ตัว ถ (ᨳ) เทียบใกล้กับไทย ในขณะภาษาไทลื้อจะใช้เป็นตัว ท (ᨴ) เป็น ᨴᩨ หรืออีกตัวอย่าง คำว่า คน ภาษาขืนใช้เป็น ᨤ᩠ᨶᩫ ภาษาไทยลื้อใช้เป็น ᨣ᩠ᨶᩫ อย่างไรก็ดีเราไม่ต้องจำแบบตายตัว ให้เทียบเสียงเอาเป็นหลัก เพราะแม้แต่คนไตย แต่ละที่ก็มีเสียงที่แตกต่างกันไปแล้วแต่พื้นที่คำให้คำอาจจะแตกต่างกันไปบ้าง ตรงนี้ให้เป็นข้อสังเกตไว้

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨲ᩵ᩣ᩠ᨦᨲ᩵ᩣ᩠ᨦ

ᨣᩣᩴᨸ᩠ᨶᩢᨻ᩠ᩋᩁᩃᩪᨠᩉᩖᩣ᩠ᨶᨷᩯ᩠ᨷᩈ᩠ᨶᩢᩢᨷᩯ᩠ᨷᨦ᩵ᩣ᩠ᨿ

ᨿᩴᩅᩮᩤᨷᨭᩥᩁᩪᨷᩴ ᨠᩣᨿᨠᨾ᩠ᨾᩴ ᩅᨧᩦᨠᨾ᩠ᨾᩴ ᨾ᩿ᨶᩮᩣᨠᨾ᩠ᨾᩴ ᩈᨬ᩠ᨧᩥᨧ᩠ᨧ ᩋᩈᨬ᩠ᨧᩥᨧ᩠ᨧ
ᩋᨲᩦᨲ᩿ᨴᩮᩤᩈᩴ ᨷᨧ᩠ᨧᩩᨷᨶ᩠ᨶᨴᩮᩤᩈᩴ ᨶᩣᨶᩣ᩿ᨴᩮᩤᩈᩴ ᩈᨻ᩠ᨻᩴ ᩈᨻ᩠ᨻᨴᩮᩤᩈᩴ
ᨡᨾᨶ᩠ᨲᩩᨲᩮ ᪫ (ᩓ᩠ᩅᩢᨣᩢᩅᩤ᩵ ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩥᨿᩮᩣ ᩉᩖᩫᨷᨸᩣ᩠ᨿ)

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩥᨿᩮᩣ

ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩥᨿᩮᩣ ᩅᩥᩅᨩ᩠ᨩᨶ᩠ᨲᩩ ᩈᨻ᩠ᨻᩁᩮᩣᨣᩮᩤ ᩅᩥᨶᩔᨲᩩ ᨾᩣᨲᩮ
ᨽᩅᨲ᩠ᩅᨶ᩠ᨲᩁᩣᨿᩮᩣ ᩈᩩᨡᩦ ᨴᩦᨥᩣᨿᩩᨠᩮᩣ ᨽᩅ ᩋᨽᩥᩅᩤᨴᨶᩈᩦᩃᩥᩔ
ᨶᩦᨧ᩠ᨧᩴ ᩅᩩᨯ᩠ᨰᩣ ᨷᨧᩣᨿᩥᨶᩮᩣ ᨧᨲ᩠ᨲᩣᩁᩮᩣ ᨵᨾ᩠ᨾᩣ ᩅᨯ᩠ᨰᨶ᩠ᨲᩥ ᩋᩣᨿᩩ ᩅ᩿ᨱᩮ᩠ᨱᩣ
ᩈᩩᨡᩴ ᨻᩃᩴ ᪫

ᩓ᩠ᩅᩢᨣᩢᨣ᩵ᩭᨩᩱᩢᩐᩢᩣᨣᩣᩴᨴᩱ᩠ᨿᩅᩮᩤᩉᩣ᩠ᩁᩅᩤ᩵ᨲᩳ᩵ᨳᩯ᩠ᨾᨣᩢᨯᩱᩢ ᩉᩮ᩠ᨾᩨᩁᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᩅᩤ᩵ ᩉᩨᩢᩀᩪ᩵ᨯᩦᨠ᩠ᨶᩥᩉ᩠ᩅᩣ᩠ᨶ
ᨣᩤᩢᨿ᩠ᩋᩢᩁᨡᩣ᩠ᨿᩉ᩠ᨾᩣ᩠ᨶ ᨾᩦᩈᨲᩥᨷᩕ᩠ᨿᩣᨷᨬ᩠ᨬᩣ ᩋᩣᨿᩩᨴᩦᨥᩣᩉ᩠ᨾᩢᩢᩁᨿ᩠ᨶᩨᨿᩣ᩠ᩅᨴᩰ᩠ᩋᩡ ᪫

ᩈ᩠ᨷᩢᨠᩯᩢᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩥᨿᩮᩣ

ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩥᨿᩮᩣ ᩅᩥᩅᨩ᩠ᨩᨶ᩠ᨲᩩ
— ᩈ᩠ᨦᩥ᩵ᨷᩢᨯᩦᨴ᩠ᨦᩢᩉᩖᩣ᩠ᨿ ᨧᩩ᩵ᨦᩁᨦ᩠ᨷᩢᨠ᩠ᨷᩢᩉᩣ᩠ᨿᨻᩱᨧᩣ᩠ᨠᨴ᩠ᨶᩤ᩵
ᩈᨻ᩠ᨻᩁᩮᩣᨣᩮᩤ ᩅᩥᨶᩔᨲᩩ
— ᨠᩣ᩠ᩁᨧᩮ᩠ᨷᩡᩉᩱ᩠ᨾᩢᨡᩱᩢᩉ᩠ᨶᩣ᩠ᩅᨴ᩠ᨦᩢᩉᩖᩣ᩠ᨿ ᩉᩨᩢᩉᩣ᩠ᨿᨧᩣ᩠ᨠᨴ᩠ᨶᩤ᩵
ᨾᩣᨲᩮ ᨽᩅᨲ᩠ᩅᨶ᩠ᨲᩁᩣᨿᩮᩣ
— ᨤᩰ᩠ᩋᩡᨠ᩠ᩅ᩠ᨿᩁᨶ᩠ᨿᩁᨴᩤᩓᩢᩋᨶ᩠ᨲᩁᩣ᩠ᨿᨴ᩠ᨦᩢᩉᩖᩣ᩠ᨿ ᨣᩢᩀ᩵ᩣᩉᩨᩢᨾᩦᩯᨠ᩵ᨴ᩠ᨶᩤ᩵
ᩈᩩᨡᩦ ᨴᩦᨥᩣᨿᩩᨠᩮᩣ ᨽᩅ
— ᨡᩳᩉᩨᩢᨴ᩠ᨶᩤ᩵ᨧᩩ᩵ᨦ᩿ᨸᩮ᩠ᨶᨹᩪᩢᨾᩦᨤ᩠ᩅᩣ᩠ᨾᩈᩩᨡᨲ᩠ᩅᩫᩈᩩᨡ᩿ᨧᩱ ᨾᩦᩋᩣᨿᩩᩉ᩠ᨾᩢᩢᩁ᩿ᨠᩯ᩠᩵ᨶᨿ᩠ᨶᩨᨿᩣ᩠ᩅ
ᩋᨽᩥᩅᩤᨴᨶᩈᩦᩃᩥᩔ
— ᨹᩪᩢᩉ᩠ᨾᩳᩉᩱ᩠ᩅᩢᨶ᩠ᨷᩫᨤ᩠ᨷᩫᨿᩣᩴᨿᩯ᩠ᨦ
ᨶᩦᨧ᩠ᨧᩴ ᩅᩩᨯ᩠ᨰᩣ ᨷᨧᩣᨿᩥᨶᩮᩣ
— ᨠᩯ᩵ᨹᩪᩢᩉᩱ᩠ᨿ᩵ᩀᩪ᩵ᩈᩮ᩠ᨾᩨᩋᨶ᩠ᨶᩢᩢ
ᨧᨲ᩠ᨲᩣᩁᩮᩣ ᨵᨾ᩠ᨾᩣ ᩅᨯ᩠ᨰᨶ᩠ᨲᩥ
— ᨿ᩠ᩋ᩵ᨾᨧ᩵ᩣᩴᩁᩮ᩠ᨬᩨᨵᨾ᩠ᨾ᩼ ᪄ ᨷᩕᨠᩣ᩠ᩁ
ᩋᩣᨿᩩ ᩅ᩿ᨱᩮ᩠ᨱᩣ ᩈᩩᨡᩴ ᨻᩃᩴ
— ᨣᩨᩋᩣᨿᩩᨿ᩠ᨶᩨᨿᩣ᩠ᩅ ᨲ᩠ᩅᩫᨯᩦᨲ᩠ᩅᩫᨦᩣ᩠ᨾ ᨾᩦᨤ᩠ᩅᩣ᩠ᨾᩈᩩᨡᩓᩢᨾᩦᨠ᩵ᩣᩴᩃ᩠ᨦᩢᩉ᩠ᨾᩢᩢᩁᨴ᩠ᨿ᩵ᨦ ᪫

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᩃᩪᨠ᩿ᨲᩮᩢᩢᩣᨾᩣᩈ᩠ᨾᩢᨾᩣᨯᩱᩅ᩠ᨶᩢᨷ᩿ᩅᩮᨱᩦ

ᨡᩮᩢᩢᩣᩅᩔᩣ ᩋ᩠ᩋᨠᩅᩔᩣ ᩈᩘᩕᨠᩣ᩠ᨶᨸᩦᩉᩱ᩠ᨾ᩵

ᨯᩦᩉᩖᩦᩓᩓᩢᩋᨩ᩠ᨩᨶᩱᩅ᩠ᨶᩢᨶᩦᩢᨣᩢᩉ᩠ᨾᩣ᩠ᨿᨸᩮ᩠ᨶ ᨸᩦ — ᩮᨯ᩠ᨶᩨ — ᨤ᩵ᩣᩴ ᨣᩢᨽ᩵ᩣᩴᨸᩮ᩠ᨶᨾᩨᩢᨯᩦᩅ᩠ᨶᩢᨯᩦ ᩅ᩠ᨶᩢᩈᩕᩦ
ᩈᩱᨷᩢᩈᩮᩢᩢᩣ ᨷ᩠ᨯᩢᨶᩦᩢᨣᩢᩉ᩠ᨾᩣ᩠ᨿᨾᩦᨿ᩠ᨦᩢᩃᩪᨠ᩿ᨲᩮᩢᩢᩣ ᩋᩢᩣ᩠ᨿᩈᩪᩋᩯᩈᩪᨴ᩠ᨦᩢᨾ᩠ᩅᩁ ᨣᩢᨩ᩠ᩅᩁᨠ᩠ᨶᩢ
ᨾᩣᨣ᩠ᨯᩧᨯᩱᩢᨿ᩠ᨦᩢᨡ᩠ᨶᩢᨡᩮᩢᩢᩣᨲ᩠ᩋᨠᨯ᩠ᩋᨠ᩿ᨾᩱᩢᩃᩣᩴᨴ᩠ᨿᩁᩓᩢᩅᨲ᩠ᨳᩩᨷᨮᩣ᩠ᨶ ᨠ᩠ᨷᩢᨴ᩠ᨦᩢᨡᩮᩢᩢᩣᨶᩣᩴ᩶ᨽᩰᨩᨶ
ᩋᩣᩉᩣ᩠ᩁᨶᩣᪧᨲ᩵ᩣ᩠ᨦᪧᨺᩪᨦᨶᩦᩢ ᨣᩢᨡᩮᩢᩢᩣᨾᩣᩈ᩠ᨾᩢᨾᩣᨣᩤᩁᩅ ᨾᩣᨴ᩠ᨷᩥᨾᩣᨴ᩠ᨶᩤᨿ᩠ᨦᩢᨲ᩠ᨶᩫᨲ᩠ᩅᩫᨻᩣ᩠ᨿᨻᩳ᩵
(ᨻᩣ᩠ᨿᨾᩯ᩵ ᨻᩣ᩠ᨿᨸᩪ᩵ ᨻᩣ᩠ᨿᨿ᩵ᩣ) ᨷ᩠ᨯᩢᨶᩦᩢᨻᩣ᩠ᨿᨲ᩠ᩅᩫᨻᩳ᩵ᨣᩢᨧᩢᩉ᩠ᩅ᩵ᩣ᩠ᨿᩉ᩠ᨶᩢᩣᨸ᩠ᨶᩢᨻ᩠ᩋᩁᩉᩨᩢ
ᩋᩢᩣ᩠ᨿᩈᩪᩋᩯᩈᩪ ᩉᩖᩁ᩠ᩋᩅᩤ᩵ᩋᩢᩣ᩠ᨿᩈᩪᩋᩯᩈᩪᩓᩢᨯᩱᩢᩈᨯᩩᩢᨦᨻ᩠ᨦᩢᨻ᩠ᩃᩣ᩠ᨯ ᨯᩱᩢᨷᩕᨾᩣ᩠ᨴ
ᩉᩖᩫᨦᩃ᩠ᨾᩨ ᩓᩢᨯᩱᩢᨡ᩠ᨶᩨᩢᨴᩦ᩵ᩈᩪᨦ᩿ᨯᩱᩢᩃ᩠ᨦᩫᨴᩦ᩵ᨲ᩵ᩣᩴ ᨯᩱᩢᨳ᩠ᨾᩫ᩵ᨶᩣᩴ᩶ᩃᩣ᩠ᨿᨤᩣ᩠ᨿᨶᩣᩴ᩶ᩉ᩠ᨾᩣ᩠ᨠ ᨯᩱᩢᨸᩣ᩠ᨠᩃ᩠ᨶᩫ᩶ᩓᩢ
ᨧᩣᩉᩮᩖᩨᩋᨣᩢᨯᩦ ᨠ᩠ᩅᩫᨸᩮ᩠ᨶᨷᩤᨷᨠᨾ᩠ᨾ᩼ᩋ᩠ᨶᩢᨧᩢᩉᩢᩣ᩠ᨾᩈᩮᨿ᩠ᨦᩢᩈᩩᨡᩈᩣ᩠ᨾᨷᩕᨠᩣ᩠ᩁ ᨣᩨᩅᩤ᩵ᩈᩩᨡ
ᩋ᩠ᨶᩢᨾᩦᨶᩱ᩿ᨾᩮ᩠ᨦᩨᨤ᩠ᨶᩫᩓᩢᨾᩮ᩠ᨦᩨᨼᩢᩣ ᩈᩩᨡᩋ᩠ᨶᩢᨿ᩠ᨦᩥ᩵ᩉᩯᩖ᩵ᨦᩉᩖᩢᩣ ᨣᩨᩅᩤ᩵ᨾᩉᩣᨶᩮᩁᨻᩣ᩠ᨶᨴᩯᩢ
ᨯᩦᩉᩖᩦ ᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨻᩣ᩠ᨿᨻᩳ᩵ᨧᩢᨡᨾᩣᨴᩰ᩠ᩇᨴ᩠ᨦᩢᨾ᩠ᩅᩁ ᨡᨾᩣᨾᩥᩅᩮᩤ ᨴᩰᩈᩴ ᨡᨾᩣᨾᩥ ᨡᨾᩥᨲᨻ᩠ᨻᩴ ᨯᩦᩓᩢ
ᨲ᩠ᨦᩢᩢᨷ᩠ᨯᩢᨶᩦᩢᨿᩣ᩠ᨾᨶᩦᩢᨻᩱ᩿ᨾᩯ᩠ᨶᩢᩅᩤ᩵ᩃᩪᨠ᩿ᨲᩮᩢᩢᩣᨴ᩠ᨦᩢᨾ᩠ᩅᩁᨧᩢᩌᩮᨯᩈᩢᩣ᩠ᨦᩓᩢᨣᩤᩢᨡᩣ᩠ᨿ ᨣᩢᨡᩳᩉᩨᩢᨾᩦ
ᩈᨾ᩠ᨷᨲ᩠ᨲᩥᨤᩣ᩠ᨶᩉᩖᩣ᩠ᨿᨾ᩠ᩅᩁᨾᩣ᩠ᨠ ᨾᩦᨴ᩠ᨦᩢᨲ᩠ᨶᩫᩢᩉ᩠ᨾᩣ᩠ᨠᩓᩢᨠᩳᨻᩪ ᨠᩢ᩠ᩅ᩠ᨿᩋᩭᩢᨯᩪᨴᩩᨠ᩿ᨿᩮ᩠ᨦᩨ᩵ ᩋ᩠ᨶᩢᨸᩮ᩠ᨶ
ᨤᩮ᩠ᨦᩨ᩵ᨸᩪᨠᩓᩢᨡ᩠ᩋᨦ᩿ᨸᩯ᩠ᨦ ᨾᩦᨴ᩠ᨦᩢᩉ᩠ᩅᩫᨾ᩠ᨶᩢᨯᩯ᩠ᨦᩓᩢᨲᩯ᩠ᨦᨲᩮᩢᩢᩣ ᨾᩦᨴ᩠ᨦᩢᨡᩮᩢᩢᩣᨶᩣᩴ᩶ᩓᩢᨦ᩠ᨶᩨᨤᩣᩴ
ᩉᩨᩢᨲᩣ᩠ᨾᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨻᩳ᩵ᨾᩯ᩵ᨹᩪᩢᨳᩮᩢᩢᩣ ᨡᩳᩉᩨᩢᨾᩦᨦ᩠ᨶᩨᨧᩮ᩠ᨯᩡᩃᩮᩢᩢᩣᨡᩳᩉᩨᩢᨾᩦᨡᩮᩢᩢᩣᨧᩮ᩠ᨯᩡᨿᩮ
ᩋᩢᩣ᩠ᨿᩈᩪᨴ᩠ᨦᩢᩈ᩠ᩋᨦᨹ᩠ᩅᩫᨾᩮ᩿ᩌᩮᨯ᩿ᩁᩱ᩵ᨣᩢᩉᩨᩢᨯᩱᩢᨡᩮᩢᩢᩣᩈᩯ᩠ᨶᨻᩣ ᩌᩮᨯᨶᩣᨣᩢᩉᩨᩢᨯᩱᩢ
ᨡᩮᩢᩢᩣᩈᩯ᩠ᨶᩉᩣ᩠ᨷ ᨹᩣ᩠ᨷᨻᩯᩢᩉ᩠᩵ᨾᩪᨡᩢᩣᩈ᩠ᨠᩧᩈ᩿ᨲᩕᩪ ᩏᨷᨴ᩠ᨴᩅᨠ᩠ᨦᩢᩅ᩠ᩃᩫᩏᨶ᩠ᨲᩁᩣ᩠ᨿᨣᩢᨡᩳᩀ᩵ᩣ
ᨾᩣᨠᩱᩢ ᩉᩨᩢᨯᩱᩢᨸᩮ᩠ᨶᨧᩮᩢᩢᩣᩯᨠ᩵ᩅᨲ᩠ᨳᩩᨦ᩠ᨶᩨᨤᩣᩴ ᨡᩳᩉᩨᩢᩀᩪ᩵ᨯᩦᨠ᩠ᨶᩥᩉ᩠ᩅᩣ᩠ᨶ ᨩᩩᨹᩪᩢᨩᩩᨤ᩠ᨶᩫᨩᩩᩉᩢ᩠ᨿᩣ᩠ᩅ
ᨩᩩᩁᩮ᩠ᨶᩨᨴᩰ᩠ᩋᩡ ᪫ (ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩦᨿᩮᩣ ᩉᩖᩫᨷ)

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨾ᩠ᨯᩢᨾᩨᨴᩨᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᩅᩰᩉᩣ᩠ᩁ

ᨧᩢᩉᩯᩖ᩵ᨦᨾᩨᨪᩢᩣ᩠ᨿᨣᩢᩉᩨᩢᨡ᩠ᩅᩢᩁᨾᩣ ᨧᩢᩉᩯᩖ᩵ᨦᨾᩨᨠ᩠ᩅᩣᨣᩢᩉᩨᩢᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨲᩮᩢᩢᩣ ᩈᩣ᩠ᨾᩈᩥ᩠ᨷ
ᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨾᩣᩃᩮᩢᩢᩣ ᨠᩮᩢᩢᩣᩈ᩠ᨷᩥᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨾᩣᩁ᩠ᩋᨾ ᩉᩨᩢᨾᩣᩁ᩠ᩋᨾ᩿ᨸᩮ᩠ᨶᨡ᩠ᩅᩢᩁᨶ᩠ᨦᩨ᩵
ᩉᩨᩢᨾᩣᨻ᩠ᨦᩨ᩵ᨸᩮ᩠ᨶᨡ᩠ᩅᩢᩁᨯ᩠ᨿᩴ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨧᩮᩢᩢᩣᩀ᩵ᩣᨻᩱᩀᩪ᩵ᩉ᩠᩵ᨿᩣ᩠ᨶᨶᩣᩴ᩶ᨾᩯ᩵ᩅ᩠ᨦᩢᨡ᩠ᨿᩴ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨧᩮᩢᩢᩣᩀ᩵ᩣᨴ᩠ᨿᩴᨴ᩠ᨦᩤ
ᩉᩖᩫᨦ᩿ᨻᩱᨴ᩠ᨦᩤᩋ᩠ᨶᩨ᩵ ᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᩁᩮ᩠ᩁᩨᨾᩪᨦᩉ᩠ᨶᩣ ᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᨤᩣᨾᩪᨦᨳᩦ᩵ ᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᨠ᩠ᨷᩢᨻᩦ᩵ᨠ᩠ᨷᩢ
ᨶ᩠ᩋᩢᨦ ᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᨠ᩠ᨷᩢᩃᩪᨠ᩿ᨠ᩠ᨷᩢᨲᩮᩢᩢᩣ ᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᨠᩢ᩠ᨷᨧᩮᩢᩢᩣᨠᩢ᩠ᨷᨹ᩠ᩅᩫᩓᩢᨾᩮ ᨻᩮ᩠ᨶᩨ᩵ᩉ᩠ᨠᩢᨺᩮᩨ᩠ᩋ
ᨾᩱᩢᩁ᩠ᩋᩢᨦ ᩉᩨᩢᨧᩮᩢᩢᩢᩣᩉᩖ᩠ᨿᩴᨧᩮᩢᩢᩣᩀ᩵ᩣᩉᩖ᩠ᨿᩴ ᨻᩮ᩠ᨶᩨ᩵ᩉ᩠ᨠᩢᨺᩮ᩠ᩋᩨᨾᩱᩢᨡ᩠ᨿᩴᩉᩨᩢᨧᩮᩢᩢᩣᨶ᩠ᨦᩢ᩵ᨧᩮᩢᩢᩣᩀ᩵ᩣᨶ᩠ᨦᩢ᩵
ᨠ᩠ᨶᩥᨡᩮᩢᩢᩣᩉᩨᩢᩉ᩠ᩅᩣ᩠ᨶᨸᩣ᩠ᨠ ᨠ᩠ᨶᩥᩉ᩠ᨾᩣ᩠ᨠᩉᩨᩢᩉ᩠ᩅᩣ᩠ᨶᨧᩱ ᨧᨲ᩠ᨲᩁᩮᩣ ᨵᨾ᩠ᨾᩣ ᩅᨯ᩠ᨰᨶ᩠ᨲᩥ ᩋᩣᨿᩩ
ᩅ᩿ᨱᩮ᩠ᨱᩣ ᩈᩩᨡᩴ ᨻᩃᩴ ᪫

ᨷ᩠ᩋᨠ᩿ᨧᩯ᩠ᨦᩢ ᪨᪨ ᨣᩣᩴᩅᩤ᩵ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ ᨠ᩠ᩅᩢᩁ ᩈ᩠ᩋᨦᨲ᩠ᩅᩫᨶᩦᩢᨩᩱᩢᨲ᩠ᩅᩫᩉᩱ᩠ᨶᨣᩢᨯᩱᩢᩓᩢ
–ᩢᩁ ᩈᩱ᩵ ᨡ᩠ᩅ ᩱᨯᩢ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ –ᩢᩁ ᩈᩱ᩵ ᨠ᩠ᩅ ᨣᩢᨯᩱᩢ ᨠ᩠ᩅᩢᩁ ᪫

ᨣᩣᩴᨾ᩠ᨯᩢᨾᩨᩈᩪ᩵ᨡ᩠ᩅᩢᩁᨤ᩠ᨶᩫᨧᩮ᩠ᨷᩡᩉᩱ᩠ᨾᩢᨡᩱᩢᩉ᩠ᨶᩣ᩠ᩅ

ᨧᩢᨹᩪᨠᨾᩨᨪᩢᩣ᩠ᨿᩉᩨᩢᨡ᩠ᩅᩢᩁᨾᩣ ᨧᩢᨹᩪᨠᨾᩨᨠ᩠ᩅᩣᩉᩨᩢᨻ᩠ᨿᩣᨵᩥᩉᩣ᩠ᨿᩈ᩵ᩣ᩠ᨦ ᨾᩣᨶᩮ᩠ᩋᩨ
ᨾᩣᨶᩮ᩠ᩋᩨ ᨡ᩠ᩅᩢᩁᨲ᩠ᩅᩫᨶᩣᩴ᩶ᩉᩨᩢᨾᩣ ᨡ᩠ᩅᩢᩁᨲ᩠ᨠᩫᨶᩣᩉᩨᩢᨻ᩠ᩋᨠ ᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉ᩠ᩅᩫᩉᩨᩢᨾᩣᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨼᩱ᩿ᨯᩮ᩠ᨶᩨᩉᩢᩣ ᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉ᩠ᨶᩢᩣ
ᩉᩨᩢᨾᩣᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁ ᩈᩣ᩠ᨾᩈᩥ᩠ᨷᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨯᩱᩢᨻ᩠ᩋᨠᨾᩣᨽ᩵ᩣᩴᨧᩮᩢᩢᩣ ᨠᩮᩢᩢᩣᩈ᩠ᨷᩥᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩁ
ᩉᩨᩢᨻ᩠ᩋᨠᨾᩣᩀᩪ᩵ᨶᩱ᩿ᩁᩮ᩠ᨶᩨᨲ᩠ᨶᩫ ᩈᨻ᩠ᨻᨠ᩠ᨦᩢᩅ᩠ᩃᩫᩏᨶ᩠ᨲᩁᩣ᩠ᨿᨣᩢᩀ᩵ᩣᨾᩣᩱᨠᩢ ᩉᩨᩢᩱᨯᩢ
ᨸᩮ᩠ᨶᨧᩮᩢᩢᩣᩯᨠ᩵ᩅᨲ᩠ᨳᩩᨦ᩠ᨶᩨᨤᩣᩴ ᩋᩣᨿᩩ ᩅ᩿ᨱᩮ᩠ᨱᩣ ᩈᩩᨡᩴ ᨻᩃᩴ ᪫

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨹᩪᨠᨾᩨᩃᩪᨠᩉᩖᩣ᩠ᨶᨴᩦ᩵ᨤ᩠ᨶᩫᩁᩮ᩠ᨶᩨᨲᩣ᩠ᨿᩈᩮ

ᨧᩢᨹᩪᨠᨾᩨᨪᩢᩣ᩠ᨿᩉᩨᩢᨡ᩠ᩅᩢᩁᨾᩣ ᨧᩢᨹᩪᨠᨾᩨᨠ᩠ᩅᩣᩉᩨᩢᨡ᩠ᩅᩢᩁᩀᩪ᩵ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨧᩮᩢᩢᩣᩀ᩵ᩣᨻᩱᩀᩪ᩵ᩉ᩠ᨶᩢᩢᨦ
ᨣᩮᩢᩢᩤᨾᩱᩢᩉ᩠ᨠᩫᨲᩣ᩠ᨿᨹᩦ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨧᩮᩢᩢᩣᩀ᩵ᩣᨻᩱᩀᩪ᩵ᩉ᩠ᨶᩢᩢᨦᨹᩦᨲᩣ᩠ᨿᩉᩱ᩠ᨾ᩵ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨧᩮᩢᩢᩣᩀ᩵ᩣᨻᩱᩀᩪ᩵
ᨧ᩠ᨾᩥ᩵ᨠᩱᩢᨸ᩵ᩣᨩᩢᩣᩓᩢᨴ᩠ᨦᩤᩉᩖᩅ᩠ᨦᨶᩣᩴ᩶ᨳ᩠ᩅᩢᨾᨡ᩠ᩅᩢᩁᩀ᩵ᩣᩉᩱᩖ ᨹᩦᩈᩱᨡ᩠ᩅᩢᩁᩀ᩵ᩣᨴ᩠ᩅᩤ᩵ ᨾᩣᨶᩮ᩠ᩋᩨᨾᩣᨶᩮ᩠ᩋᩨ
ᨡ᩠ᩅᩢᩁᨲ᩠ᨠᩫᨸ᩵ᩣᩉᩨᩢᨾᩣ ᨡ᩠ᩅᩢᩁᨲ᩠ᨠᩫᨶᩣᩉᩨᩢᨻ᩠ᩋᨠ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨡᩮᩢᩢᩣᩉ᩠ᩅᩫᩀ᩵ᩣᩋ᩠ᩋᨠ ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨡᩮᩢᩢᩣᩈ᩠ᩋᨠ
ᩀ᩵ᩣᩉ᩠ᨶᩦ ᩈᩣ᩠ᨾᩈ᩠ᨷᩥᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨾᩣᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨤ᩠ᨶᩫᨳᩮᩢᩢᩣ ᨠᩮᩢᩢᩣᩈ᩠ᨷᩥᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨾᩣ
ᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨻᩦ᩵ᨶ᩠ᩋᩢᨦᩓᩢᩅᩫᨦ᩠ᩈᩣ ᩋᩣᨿᩩ ᩅ᩿ᨱᩮ᩠ᨱᩣ ᩈᩩᨡᩴ ᨻᩃᩴ ᩉᩨᩢᩀᩪ᩵ᨯᩦᨠ᩠ᨶᩥᩉ᩠ᩅᩣ᩠ᨶᨴᩰ᩠ᩋᩡ

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᩈᩪ᩵ᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨾᩯ᩵ᩃᩴᩪᨠᩋ᩠ᩋ᩵ᩁᨻ᩠ᨶᩫᩢᨯᩮ᩠ᨶᩨ

ᨧᩢᨹᩪᨠᨾᩨᨪᩢᩣ᩠ᨿᩉᩨᩢᨡ᩠ᩅᩢᩁᨩ᩠ᨶᩨ᩵ᨷ᩠ᨶᩤᨾᩣ ᨧᩢᨹᩪᨠᨾᩨᨠ᩠ᩅᩣᩉᩨᩢᩉ᩠ᨶᩢᩣᨲᩣᨷ᩠ᨶᩤᩉ᩠ᨾᩫᨯ᩿ᩉᩱ᩠ᨾ᩵
ᩋᩣ᩠ᨷᨶᩣᩴ᩶ᨣᩢᩉᩨᩢᨸᩮ᩠ᨶᨲ᩠ᩅᩫᨯᩦ ᩈᩦᨤᩱᨣᩨᩉᩨᩢᨸᩮ᩠ᨶᨲ᩠ᩅᩫᩉᩱ᩠ᨾ᩵ ᨾᩦᨸᩪ᩵ᩈ᩠ᨦᩢᩈᩦᩉᩮᩢ᩵ᩣᩅᩱᩢ ᨾᩦᨿ᩵ᩣᩈ᩠ᨦᩢ
ᩈᩱᩢᩃᩮᩢ᩵ᩣᨾᩣ ᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨹᩦᨯᩮ᩠ᨶᩨᩉᩨᩢᨻ᩠ᩋᨠ᩿ᨾᩮ᩠ᩋᩨᩀᩪ᩵ᨠᩣ᩠ᨦᩉᩣ᩠ᩅ ᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨹᩦᨯᩣ᩠ᩅᩉᩨᩢᨻ᩠ᩋᨠ᩿ᨾᩮ᩠ᩋᩨᩀᩪ᩵ᨾᩮ᩠ᨦᩨᨼᩢᩣ
ᨲ᩠ᨦᩢᩢᩅ᩠ᨶᩢᨶᩦᩢᨾᩮ᩠ᩋᩨ ᨠ᩠ᨶᩥᨡᩮᩢᩢᩣᨣᩢᩉᩨᩢᨲᩮ᩠ᨾᩨ᩵ᨾᩦᩁᩯ᩠ᨦ ᨠ᩠ᨶᩥᨠᩯ᩠ᨦᨣᩢᩉᩨᩢᩁᩯ᩠ᨦᩉᩮᩖᩨᩋ᩿ᨠᩮᩢ᩵ᩣ
ᩃ᩠ᨿᩢᨦᩃᩪᨠᩃ᩠ᨿᩢᨦ᩿ᨲᩮᩢᩢᩣᨣᩢᩉᩨᩢᨩ᩠ᨿᩴ᩵ᩉᩱ᩠ᨿ᩵ᩈᩪᨦ᩿ᨴᩰ᩠ᩋᩡ ᪫ (ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩥᨿᩮᩣ ᩉᩖᩫᨷ)

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᩈᩪ᩵ᨡ᩠ᩅᩢᩁᩃᩪᨠᩋ᩠ᩋ᩵ᩁᨻ᩠ᨶᩫ᩶ᨯᩮ᩠ᨶᩨ

ᩅ᩠ᨶᩢᨶᩦᩢᨣᩢᨸᩮ᩠ᨶᩅ᩠ᨶᩢᩈᩕᩦᩈᩱᨷᩢᩈᩮᩢᩢᩣ ᩉᩱ᩠ᨾᨡᩣ᩠ᩅᨻᩳ᩵ᨧᩢᩉᩯᩖ᩵ᨦᨾᩨᨡ᩠ᩋᩁᨪᩢᩣ᩠ᨿ ᩉᩱ᩠ᨾᨯᩢᩣ᩠ᨿ
ᨻᩳ᩵ᨧᩢᩉᩯᩖ᩵ᨦᨾᩨᨡ᩠ᩋᩁᨠ᩠ᩅᩣ ᩉᩱ᩠ᨾᨪᩣ᩠ᩅᩅᩤᨻᩳ᩵ᨧᩢᨩ᩠ᨠᩢᨧᩩᨦ᩿ᨡᩯ᩠ᨶᩋᩯᨡ᩠ᨶᩨᩢᩉᩱ᩠ᨿ᩵ ᩋᩣᨿᩩ
ᨯᩱᩢᩈ᩠ᨷᩥᩋᩮ᩠ᨯᩡᩉᩨᩢᨯᩱᩢᨧᩫ᩠ᨷᨲᩕ᩠ᩋᩁ ᩋᩣᨿᩩᨯᩱᩢᩈ᩠ᨷᩥᩈ᩠ᩋᨦᩉᩨᩢᨯᩱᩢᨸᩮ᩠ᨶᨤ᩠ᨶᩫᩁᩪᩢ ᩉᩨᩢᨯᩱᩢᨸᩮ᩠ᨶᨹᩪᩢ
ᨴ᩠ᨶᩤ᩵ᩉ᩠ᨶᩢ ᩉᩨᩢᩁᩪᩢᩉᩮ᩠ᨾᩨᩁᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨶ᩠ᨦᩫᩉ᩠ᩅᩢᨠ ᩉᩨᩢᩉᩖᩢᨠ᩿ᩉᩮ᩠ᨾᩨᩁᨯ᩠ᨦᩢ᩵ᨶ᩠ᨠᩫᨪᩯ᩠ᩅ ᩉᩨᩢᩉᩯᩖᩅ᩿ᩉᩮ᩠ᨾᩨᩁ
ᨠᩱ᩵ᨳᩮ᩠ᨶᩨ᩵ᨲᩣ᩠ᨾᨡᩮ᩠ᨶᩨ᩵ᨠᩯ᩠ᩅᩢᩓᩢᩁᩣ᩠ᩅᨤᩣᩴ ᪫ (ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩥᨿᩮᩣ ᩉᩖᩫᨷ)

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨹᩪᨠᨾᩨᩨᨴᩨᨡ᩠ᩅᩢᩁᨹ᩠ᩅᩫᨾᩯ᩿ᩉᩱ᩠ᨾ᩵

ᩅ᩠ᨶᩢᨶᩦᩢᨣᩢᨸᩮ᩠ᨶᨾᩨᨴ᩠ᨶᩢᩅ᩠ᨶᩢᨯᩦ ᩅ᩠ᨶᩢᩋᩯ᩠ᨶ᩵ᨠᩯ᩠ᩅᩢᨶᩭᩢᨲ᩠ᨦᩢᩢᨠᩳ᩵ᨸᩯ᩠ᨦᩁ᩠ᨦᩢᨸᩮ᩠ᨶᩅ᩠ᨶᩢᩉ᩠ᩅᩫᩁ᩠ᨿᨦᩉ᩠ᨾᩁ᩠ᩋᨩ᩠ᨶᩨ᩵ᨩᩭᩢ
ᨲ᩠ᨶᩫᩢᨠ᩠ᩅ᩠ᨿᩢᨶᩢᩭᨲ᩠ᨠᩫᨠᩣ᩠ᨷᩁᩮ᩠ᩋᩨᨤᩣᩴ ᨷ᩠ᨯᩢᨶᩦᩢᩉᩱ᩠ᨾᨡ᩠ᩅᩢᩁᨻᩳ᩵ᨧᩢᩉᩯᩖ᩵ᨦᨾᩨᩈ᩠ᩋᨦ᩿ᨧᩮᩢᩢᩣ ᨹᩪᨠᨾᩨᨪᩢᩣ᩠ᨿ
ᨣᩢᩉᩨᩢᩅᩮ᩠ᩁᨾᩣ ᨹᩪᨠᨾᩨᨠ᩠ᩅᩣᨣᩢᩉᩨᩢᩅᩮ᩠ᩁᩉ᩠ᨾᩢᩢᩁ ᩅᩮ᩠ᩁᨡᩮᩢᩢᩣᨡᩯ᩠ᨶᩀ᩵ᩣᩋ᩠ᩋᨠ ᩅᩮ᩠ᩁᨡᩮᩢᩢᩣ
ᩈ᩠ᩋᨠᩀ᩵ᩣᩉ᩠ᨶᩦ ᩈ᩠ᨷᩥᨸᩦᨸᩮ᩠ᨶᩁ᩠ᨲᩥᩃᩣ᩠ᩅ ᨪᩣ᩠ᩅᨸᩦᨸᩮ᩠ᨶᩁ᩠ᨲᩥᨧᩮᩢᩢᩣ ᩁᩢᩭᨡ᩠ᩅᨷ᩿ᨡᩮᩢᩢᩣᨸᩮ᩠ᨶᨺ᩠ᨦᩢ᩵ᨴᩦᨥᩣ ᪫
(ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩦᨿᩮᩣ ᩉᩖᩫᨷ)

ᨣᩣᩴᨻ᩠ᩋᩁᨹᩪᨠᨾᩨᨴᩨᨡ᩠ᩅᩢᩁ᩿ᨧᩮᩢᩢᩣᩁᩮ᩠ᨶᩨᩉᩱ᩠ᨾ᩵

ᩅ᩠ᨶᩢᨶᩦᩢᨸᩮ᩠ᨶᩅ᩠ᨶᩢᨾ᩺ᨣᩃ᩿ᨣᩮᩉᨤᩣᩅᩤ᩠ᩈ ᨸᩮ᩠ᨶᩅ᩠ᨶᩢᨻ᩠ᨦᨶᩣ᩠ᨴᨧᩮᩢᩢᩣᨧᩢᨡ᩠ᨶᩨᩢᨷᩕᩣᩈᩣ᩠ᨴᩉᩳᨩᩱ᩠ᨿ ᨸᩮ᩠ᨶ
ᩅ᩠ᨶᩢᨩᩰ᩠ᨣᨩᩱ᩠ᨿᩉᩱᩖᨡ᩠ᨶᩨᩢ ᨹᩪᨠᨾᩨᨪᩢᩣ᩠ᨿᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᩁᩮ᩠ᨶᩨᨷᩮ᩠ᨦᩨᩢᩉ᩠ᨶᩣ ᨹᩪᨠᨾᩨᨠ᩠ᩅᩣᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨾᩣ
ᩀᩪᩁᩮ᩠ᨶᩨᨺᩣᨠᩯ᩠ᩅᩢ ᨾᩣᨶᩮ᩠ᩋᩨᨾᩣᨶᩮ᩠ᩋᩨ ᨡ᩠ᩅᩢᩁᨤᩣᩴᨾᩣᨾᩮ᩠ᩋᩨ᩵ᨤ᩠ᨶᩨ ᨡ᩠ᩅᩢᩁᨦ᩠ᨶᩨᨾᩣᨳᩯ᩠ᨾᩁ᩠ᨦᩢ᩵ ᩈᩣ᩠ᨾ
ᩈ᩠ᨷᩥᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩁᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᨽ᩵ᩣᩴᨧᩮᩢᩢᩣ ᨠᩮᩢᩢᩣᩈ᩠ᨷᩥᩈ᩠ᩋᨦᨡ᩠ᩅᩢᩉᩨᩢᨾᩣᩀᩪ᩵ᨶᩮ᩠ᩋᩨᩢᨶᩱᨲ᩠ᨶᩫ ᩉᩨᩢᨾᩣ
ᩀᩪ᩵ᩁᩮ᩠ᨶᩨᨾ᩠ᨶᩫᩉᩖᩢᨦᨠ᩠ᩅᩢᩣ᩠ᨦ ᨻᩳ᩵ᩉᩯᩖ᩵ᨦᨩᩢᩣ᩠ᨦᨻ᩠ᨦᩢᨻᩣ᩠ᨿ ᩉᩨᩢᨯᩱᩢᩈᩩᨡᩈᨷᩣ᩠ᨿᨲᩳ᩵ᨳᩮᩢᩢᩣ ᩉᩨᩢᨯᩱᩢ
ᨸᩮ᩠ᨶᨧᩮᩢᩢᩣᨠᩯ᩵ᨣᩮᩉᨥᩁᩴᨴᩰ᩠ᩋᩡ ᪫ (ᩈᨻ᩠ᨻᩦᨲᩦᨿᩮᩣ ᩉᩖᩫᨷ)