ส่วนสำคัญอีกหนึ่งส่วนของรูปประโยคไม่ว่าจะภาษาอะไรก็ตาม ก็คือส่วนของคำกริยา ที่ใช้แสดง
อาการ หรือการกระทำ หรือบอกสภาพของคำนาม คำสรรพนาม เพื่อให้ได้ความหมายเชัดเจน เช่น
เดิน กิน นั่ง นอน จับ เขียน เหล่านี้เป็นต้น
เนื้อหานี้เรามาดูคำศัพท์ต่างๆ เกี่ยวกับคำกริยา ที่สามารถเอาใช้งานในรูปแบบประโยค
การห้ามไม่ให้ทำสิ่งใดๆ สามารถนำมาใช้รวมกับคำกริยาได้
โดยใช้คำว่า
ห้าม / อย่า
หย่า-เป๋ ….
ယႃႇပေ ….
ไว้ด้านหน้าเพื่อบอกว่าไม่ให้อย่างนั้นอย่างนี้ ตามคำกริยาที่มาต่อ เช่นคำว่า
อย่าไปเล่น / อย่าเล่น
หย่า-เป๋-เล้น
ယႃႇပေလဵၼ်ႈ
อย่าไปตีมัน
หย่า-เป๋-แหม-มั๊น
ယႃႇပေႁႅမ်မၼ်း
จะพูดรายละเอียดเพิ่มเติมในตอนหน้า เกี่ยวกับการแต่งประโยคร่วมกับคำกริยา เพื่อไม่ให้เนื้อหาตอนนี้ยาวเกินไป
*ในคอมพิวเตอร์ ถ้าไม่ต้องการเลื่อนหา กด Ctrl+F เพื่อค้นหาคำที่ต้องการได้
คำกริยาในภาษาไทใหญ่
ไป
กว่า
ၵႂႃႇ
มา
ม๊า
မႃး
นั่ง
นั้ง
ၼင်ႈ
นอน
น๊อน
ၼွၼ်း
กิน
กิ๋น
ၵိၼ်
ทำ
เฮ๊ด
ႁဵတ်း
คุย
อุ่บ
ဢုပ်ႇ
พูด
ล้าด
လၢတ်ႈ
ติดตาม
จ๊อม
ၸွမ်း
หัวเราะ
โข
ၶူဝ်
เล่น
เล้น
လဵၼ်ႈ
ยิ้ม
หยื้ม
ယုမ်ႉ
อาบน้ำ
อ่าบ-น้ำ
ဢၢပ်ႇၼမ်ႉ
ตื่นขึ้น
ลุ้ก
လုၵ်ႉ
ซักพ้า
ล๊อย-โข๊
လွႆးၶူဝ်း
คิด
โว้น
ဝူၼ်ႉ
เดิน
ไป๋
ပႆ
วิ่ง
แล้น
လႅၼ်ႈ
ร้อง
ฮ้อง
ႁွင်ႉ
กวาด
ปั๊ด
ပတ်း
ล้าง
ล้าง
လၢင်ႉ
สุ้ก
သုၵ်ႈ
ปั่น หมุน
ปั่น
ပၼ်ႇ
กลับ
เม๊อ
မိူဝ်း
รอ
ใป้
ပႂ်ႉ
ได้ยิน
ยิ๊น
ယိၼ်း
ปรุง
หุง
ႁုင်
ทอด
โค้
ၶူဝ်ႈ
รับ
ฮั้บ
ႁပ်ႉ
ถึง
ถึง
ထိုင်
ว่ายน้ำ
ลุ๊ย
လုၺ်း
ดู
โต๊ย
တူၺ်း
เห่า
เห่า
ႁဝ်ႇ
เขียน
แต้ม
တႅမ်ႈ
บิน
หมิน
မိၼ်
ยืน
จุ๊ก
ၸုၵ်း
ผลัก
อี๊
ဢီး
เปิด
ปึ่ด
ပိုတ်ႇ
ปิด
ปิ้ก
ပိၵ်ႉ
ดื่ม
ซ้ด
သူတ်ႉ
ขี่
ขี่
ၶီႇ
ขับ
ฮ้อ
ႁေႃႈ
หนี
ป้าย
ပၢႆႈ
เติม
แถม
ထႅမ်
ฟัง
ท่อม
ထွမ်ႇ
ดึง
จ๋น
ၸၼ်
คลำ ลูบ
ก๊ำ
ၵမ်း
ส่ง
ส่ง
သူင်ႇ
สั่ง
สั่ง
သင်ႇ
ขัด
ป้อด
ပွတ်ႈ
ดูด
หลุ่ด
လုတ်ႇ
หลักเลี่ยง
เงิ้ง-แว้
ငိူင်ႉဝႄႈ
เอา
เอ๋า
ဢဝ်
ตอบรับ
ฮั้บ-เอ๋า
ႁပ်ႉဢဝ်
ติด
จั๊บ
ၸပ်း
จัดการ
จ๊ัด-ก๋าน
ၸတ်းၵၢၼ်
ยอมรับ
ฮั้บ-ข้าม
ႁပ်ႉၶၢမ်ႇ
ผสม
ค๊นเค๊า
ၶူၼ်းၶဝ်း
แต่งตัว
ฮ้าง-เขื้อง-โต๋
ႁၢင်ႈၶိူင်ႈတူဝ်
หวี (สางผม)
หวี
ဝီ
เติมลม
แถม-ล๊ม
ထႅမ်လူမ်း
ซื้อได้
ซื้อ-ไล้
သိုဝ်ႉလႆႈ
ตั้งเป้า
หงา
ငႃ
ประกาศ
ปื๋นข่าว
ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ
ปลอบ
ข๊อ-ว๊อน
ၶေႃးဝွၼ်း
ปรบมือ ให้กำลังใจ
ปั๋น-แฮ๊ง
ပၼ်ႁႅင်း
สมัคร
ต่าง-ไว้
တၢင်ႇဝႆႉ
เข้าไกล้
เข้า-จู๊
ၶဝ်ႈၸူး
ขอร้อง
ตุ๊ก-หย๊อน
တုၵ်းယွၼ်း
ขอ ขอร้อง เรียกร้อง
หย๊อน
ယွၼ်း
ให้
ให้
ႁႂ်ႈ
ไว้ เก็บ
ไว้
ဝႆႉ
หา
หา
ႁႃ
ลืม
ลื๊ม
လိုမ်း
หยิบ จับ
หยิ๊บ
ယိပ်း
รวมกลุ่ม
ฮ่ม-ฮ๊อม
ႁူမ်ႈႁွမ်း
เข้ารวม
ขึ้น-ฮ๊อด
ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ
ให้(ตก)รางวัล
ต้อน-ซู๊
တွၼ်ႈသူး
เบน เบี่ยง
หว่าย-หน้า-แป้ด
ဝၢႆႇၼႃႈပႅတ်ႈ
ปิ้ง
ปิ้ง
ပိင်ႈ
ตี
แหม
ႁႅမ်
เข้าใจ
ป่อง-ใจ๋
ပွင်ႇၸႂ်
โกรธ โมโห
ใจ๋-หลำ
ၸႂ်လမ်
ตะโกน / ร่ำให้ / ร้องห่มร้องให้
แส่ง / แส่ง-ฮ้อง-แส่ง-ไฮ้
သႅၼ်ႇ / သႅၼ်ႇႁွင်ႉသႅၼ်ႇႁႆႈ
สมควร
ส่าง-ต่อ
သၢင်ႇတေႃႇ
ชักชวน, โน้มน้าว
เก๊า
ၵဝ်း
ล่อลวง
เก๊า-แหลน
ၵဝ်းလႅၼ်
โกหก
แป้ด-แหลน
ပႅတ်ႉလႅၼ်
เชื่อ, ไว้ใจ เชื่อถือ
หยุ่ม-หยัม
ယုမ်ႇယမ်
ห้อยกระดิ่ง
ห้อย-ฮิ่ง
ႁွႆႈႁိင်ႇ
ด่า
หล่า
လႃႇ
โกนหัว
ทา-โห
ထႃႁူဝ်
โกนหนวด
ทา-หน่ด
ထႃၼူတ်ႇ
รุมล้อม
แว๊ง
ဝႅင်း
ยื่นให้ / ให้
ยื่น-ปั๋น
ယိုၼ်ႈပၼ်
แนะนำให้ / พูดแนะนำ
ล้าด-ปั๋น
လၢတ်ႈပၼ်
ขบ กัด
ข๊บ
ၶူပ်း
กัด
กั๊ด
ၵတ်း
ห่ม
ห่ม
ႁူမ်ႇ
โอ้อวด คุยโต
ล้าด-สั่ม
လၢတ်ႈသမ်ႇ
หัก
ฮั๊ก
ႁၵ်း
ชน (โดนล้อรถ) / โดน ถูก
ล่อ-ญ๊า / ญ๊า
လေႃႇၺႃး / ၺႃး
เผา
จุ่ด-ไม้
ၸုတ်ႇမႆႈ
หอบไว้ (กระเตงไว้)
เต่ง
တဵင်ႇ
สิ้นสุด
ว้อด-ว๊าย
ဝွတ်ႈဝၢႆး
ช่วย ช่วยเหลือ
จ้อย-แทม
ၸွႆႈထႅမ်
ช่วยเหลือ (ค้ำจูน)
ก้ำ-แถม
ၵမ်ႉထႅမ်
ขอโทษ (กันเอง แฟน น้อง เพื่อน)
ขว๊าง-ปั๋น
ၶႂၢင်းပၼ်
ขอขมา ขอโทษ (ทางการกว่า คนอายุเยอะกว่า)
กั่น-ต๊อ
ၵၼ်ႇတေႃး
เปลี่ยน
แล้ก-ล้าย
လႅၵ်ႈလၢႆႈ
แยก คัดแยก ตรวจ
ทั๊ด
ထတ်း
ฟัน ตัด
พั๊น
ၽၼ်း
แก๊ด
ၵႅတ်း
โค้งมน
ปั่น-เล้บ
ပၼ်ႇလဵပ်ႈ
ใส่ผ้า
นุ้ง-โข๊
ၼုင်ႈၶူဝ်း
สอน
สอน
သွၼ်
อยาก ใคร่
ใค้
ၶႂ်ႈ
รู้
ฮู้
ႁူႉ
รู้จัก
ฮู้-จั๊ก
ႁူႉၸၵ်း
ศึกษา เรียน
เล้บ-เฮ๊น
လဵပ်ႈႁဵၼ်း
พิจารณา
โว้น-ส่อน
ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇ
ก่อสร้าง
ก่อ-ส่าง
ၵေႃႇသၢင်ႇ
เชื่อมต่อ
สื่บ
သိုပ်ႇ
ติดต่อ
กั๊บ-สื่บ
ၵပ်းသိုပ်ႇ
ชุมชุมพูดคุยหารือ
กุ๋ม
ၵုမ်
ปรึกษา
อุ่บ-กุ๋ม
ဢုပ်ႇၵုမ်
ห่อ
ฮ่อ
ႁေႃႇ
หมอบ ก้มลง
ก้ม-ล๊ง
ၵူမ်ႈလူင်း
ย้อนกลับ
หน-หลัง
ႁူၼ်လင်
งุนงง
กว้าง
ၵႂၢင်ႈ
เน่า เปื่อย ย่อยสลาย
เน้า
ၼဝ်ႈ
เสริมแต่ง
ฮ้าง-เคิ้ง
ႁၢင်ႈၶိူင်ႈ
ปกป้อง
แก้ด-แข
ၵႅတ်ႇၶႄ
ยืดเวลา
สุ้ด-ข้าย
သုတ်ႉၶၢႆႉ
เยาะเย้ย
เก้อ
ၵိူဝ်ႉ
ทิ้ง
แป้ด
ပႅတ်ႈ
โต้เถียง
เถง-กั๋น
ထဵင်ၵၼ်
ทำลาย / ทำลาย /เสีย
หย้า-ลู้ / หย้า / ลู้
ယႃႉလူႉ / ယႃႉ / လူႉ
ปลด / ทิ้ง ละทิ้ง
ถอน-แป้ด / แป้ด
ထွၼ်ပႅတ်ႈ / ပႅတ်ႈ
หย่าขาด / จาก พราก, แยกออก, จาก / อยู่ไกลออก
พ่าด-หยาน / พ่าด / หยาน
ၽၢတ်ႇယၢၼ် / ၽၢတ်ႇ / ယၢၼ်
ล้อมรอบ
ล้อม-ไว้
လွမ်ႉဝႆႉ
ทำให้พัวพันในปัญหา / เข้า / ยุ่งเหยิง รบกวน
เข้า-เก๊า / เข้า / เก๊า
ၶဝ်ႈၵဝ်း / ၶဝ်ႈ / ၵဝ်း
มีประสบการณ์
โต๋-ท๊บ
တူဝ်ထူပ်း
ขยายออก กว้าง
ขว้าก
ၶႂၢၵ်ႈ
ยอมแพ้
ย๊อม-สุ๊ม
ယွမ်းသုမ်း
ล้มเหลว พัง พ่ายแพ้
ต๊ก-สุ๊ม
တူၵ်းသုမ်း
อด หิว
อึ๊บ
ဢိုပ်း
ลัก ขโมย
ลั้ก
လၵ်ႉ
สู้รบ ต่อสู้
ตึ๊ก
တိုၵ်း
ขัดขวาง
สาน-ขั๊ด
သၢၼ်ၶတ်း
ทำนาย / นำพา / ทาง
ล้าด-ไว้-อ๋อน-ต๊าง / อ๋อน / ต๊าง
လၢတ်ႈဝႆႉဢွၼ်တၢင်း / ဢွၼ် / တၢင်း
เป็นห่วง / วิตกกังวล
ไม้-ใจ๋
မႆႈၸႂ်
คว้า จับ ลาก
ล้าก
လၢၵ်ႈ
อนุโลม
ขว๊าง-ปั๋น
ၶႂၢင်းပၼ်
ได้
ไล้
လႆႈ
เก็บสะสม – ใส่
สว๊าง
သႂၢင်း
เดา กะ คาดเดา
ล๊าม
လၢမ်း
ท้าให้หยุดชะงัก
แฮ้-ฮ้าม
ႁႄႉႁၢမ်ႈ
ไถ
ไถ
ထႆ
ตี
ทุ้บ
ထုပ်ႉ
จินตนาการ
โว้น-หัน
ဝူၼ်ႉႁၼ်
คั่ว
โก้
ၵူဝ်ႈ
เพิ่ม – แพร่
แพ้
ၽႄႈ
ยอมตามใจ
จ๊อม-ใจ๋
ၸွမ်းၸႂ်
สานเข้าด้วยกัน
ลิ่ม
လိမ်ႇ
เชิญ / เชิญ / บอก
พิ้ด-ม้อก / พิ้ด / ม้อก
ၽိတ်ႈမွၵ်ႇ / ၽိတ်ႈ / မွၵ်ႇ
เตือน
ปั๋น-พ้าง
ပၼ်ၽၢင်ႉ
ถอดเสื้อผ้า
ถ่อด-โข๊
ထွတ်ႇၶူဝ်း
ปลดออก
ลิ้ด
လိတ်ႈ
สั่น
สั่น
သၼ်ႇ
หัวใจ
จิ๊ด-เหนน
ၸိတ်းၼဵၼ်
ผูก มัด
มั้ด
မတ်ႉ
ผูก
พุ่ก
ၽုၵ်ႇ
อ้วก
ฮ้าก-อ้อ
ႁၢၵ်ႈဢေႃႉ
ขยายวงออก
ขว้าก-ฮู๊
ၶႂၢၵ်ႈႁူး
แช่น้ำ
แจ้-น้ำ
ၸႄႈၼမ်ႉ
ผอมเพรียว / ผอม / เรียวยาว ผอมบาง
หยอม-เส้ม / หยอม / เส้ม
ယွမ်သဵမ်ႈ / ယွမ် / သဵမ်ႈ
ย้อย
หย้อย
ယွႆႉ
บิดเบือน
เกิ๊ง-จ้าย
ၵိူင်းၸၢႆႉ
ตัก
ตั๊ก
တၵ်း
ข้าม / กระโดด
กย๊อก-ข้าม / กย๊อก
ၵျွၵ်းၶၢမ်ႈ / ၵျွၵ်း
ส่องแสง สว่างสุกใส
เฮ้อ
ႁိူဝ်ႈ
หลีก, เลี่ยง, ออกห่าง
แว้
ဝႄႈ
ใช้
ใจ้
ၸႂ်ႉ
ใช้สอย
ใจ้-ตื๊อ
ၸႂ်ႉတိုဝ်း
รับใช้
ฮั้บ-ใจ้
ႁပ်ႉၸႂ်ႉ
ปล่อยละ / ทิ้ง หย่าร้าง พรากจาก / ปล่อย
พ้า-แป้ด / แป้ด / พ้า
ၽႃႈပႅတ်ႈ / ပႅတ်ႈ / ၽႃႈ
นับถือ เทิดทูน
นั้บ-ถือ
ၼပ်ႉထိုဝ်
จำกัด / บาก ทำตำหนิ ตัดสิน / คาดคะเน แต่งตั้ง
มั๊ก-ข๊าน / มั๊ก / ข๊าน
မၵ်းၶၢၼ်း / မၵ်း / ၶၢၼ်း
เล่าใหม่ พูดซ้ำ
คื๊น-ล้าด
ၶိုၼ်းလၢတ်ႈ
รายงาน
บ่อก-ข่าว
ပွင်ႇၶၢဝ်ႇ
ตอบกลับ
คื๊น-ตอบ
ၶိုၼ်းတွပ်ႇ
ตั้งชื่อใหม่
ปั๋น-จื้อ-ใหม่
ပၼ်ၸိုဝ်ႈမႂ်ႇ
บันทึก / จำ
ปั๋น-หมาย-ต๊อง / ต๊อง
ပၼ်မၢႆတွင်း / တွင်း
ลืม
ลื๊ม
လိုမ်း
ผ่อนคลาย
ใฮ้-หลม-ใจ๋
ႁႂ်ႈလူမ်ၸႂ်
ปล่อยทิ้ง
ป่อย-แป้ด
ပွႆႇပႅတ်ႈ
ปฏิรูป / แก้ไข
ม้นแม๊ / แม๊
မူၼ်ႉမႄး / မႄး
ลดลง หย่อน ยอม
หย๊อม
ယွမ်း
เสียงสั่น
เสง-สั่น
သဵင်သၼ်ႇ
ดื่มน้ำ
กิ๋น-น้ำ
ၵိၼ်ၼမ်ႉ
ป้องกัน / กั้น ป้องกัน
แฮ้กั้ง / แฮ้
ႁႄႉၵင်ႈ / ႁႄႉ
ทำเล่น แกล้งทำ
เฮ๊ด-แก้ง
ႁဵတ်းၵႅင်ႈ
สงสัย / คิด
ท่าง
ထၢင်ႇ
กด
ติ๊ก
တဵၵ်း
ฝึกช้อม
พึ๊ก
ၽိုၵ်း
เลื่อนเวลาออกไป
ปิ่น-ข๊าว
ပိၼ်ႇၶၢဝ်း
จิก
สั๊ก
သၵ်း
ตามใจ
จ๊อม-ใจ๋
ၸွမ်းၸႂ်
เตรียมข้าวของ เสื้อผ้า / จัดเตรียม
แฮ๊ง-โข๊ / แฮ๊ง
ႁႅၼ်းၶူဝ်း / ႁႅၼ်း
เฝ้ามอง
หลู-หลอม
လူလွမ်
ดูแล
หลู-หลอม-โต๊ย
လူလွမ်တူၺ်း
สู้เก่ง
ตึ๊ก-แข่ง
တိုၵ်းၶႅၼ်ႇ
กดขี่
เต๊ก-เต๋ง
တဵၵ်းတဵင်
เว้นยกเว้น
กึ๊ด-ขำ
ၵိုတ်းၶမ်
ทำหน้าที่
เฮ๊ด-ก๋าน-ลุ๊ม
ႁဵတ်းၵၢၼ်လုမ်း
รณรงค์
ส๊น-จู้-กั๋น
သူၼ်းၸူႉၵၼ်
เพิ่มจำนวน
ใฮ้-แพ้
ႁႂ်ႈၽႄႈ
ห่อหุ้ม
บ้ก-ห่อ
ပူၵ်ႉႁေႃႇ
ทำให้เสือสลาย
ลู้-กว่า
လူႉၵႂႃႇ
ผสมกัน
ล๊อ-กั๋น
လေႃးၵၼ်
สับ
พั้ก-ย้อย
ၽၵ်ႉယွႆႈ
แก้ไข แก้กลับคืน (คืน-แก้ไข)
คืน-แม๊
ၶိုၼ်းမႄး
ที่ตั้ง
มี๊-ตี้
မီးတီႈ
ชอบ ถูกใจ
แม้น-ใจ๋
မႅၼ်ႈၸႂ်
ยกขึ้น
ย้อง
ယွင်ႈ
หลอกหลวง
แหลน
လႅၼ်
ปล่อย ให้พบเจอ
ใฮ้-ท๊บ-หัน
ႁႂ်ႈထူပ်းႁၼ်
ยืม
กู้
ၵူႈ
เรียน
เฮ๊น-เอ๋า
ႁဵၼ်းဢဝ်
วาง วางลง
ว๊าง-ไว้
ဝၢင်းဝႆႉ
กวาดล้าง
กว่าด-ล้าง
ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉ
ถัก ทอ
ทอ
ထေႃး
เคาะ
ต่อย
တွႆႇ
จูบ
จุ่บ
ၸုပ်ႇ
ฆ่าตาย
เอ๋า-ต๋าย
ဢဝ်တၢႆ
ยื่นออกมา
แป๋น
ပႅၼ်
กระโดด
กย๊อก
ၵျွၵ်း
พูดตลก พูดเล่น
เหย้า-หย่อก
ယဝ်ႉယွၵ်ႇ
เชื่อมต่อ
กั๊บ-กั๋น
ၵပ်းၵၼ်
ทำงาน
เฮ๊ด-ก๋าน
ႁဵတ်းၵၢၼ်
หนีบ
ญ้าบ
ၺၢပ်ႈ
เติมให้เต็ม
เต๋ม
တဵမ်
ปล้ำ / ต่อสู้
กั้น
ၵၼ်ႉ
ขยายออก
ขว้าก
ၶႂၢၵ်ႈ
เยี่ยม
ใจ๊
ၸႂ်း
ถอยหลัง
หน
ႁူၼ်
รวมกัน
พ้อม
ၽွမ်ႉ
ตึง เครียด
เค้ง
ၶဵင်ႈ
ฉีก
สิ่ก
သိၵ်ႇ
ดื้อ
ตื๋อ
တိုဝ်
หยุดพัก
กึ๊ด
ၵိုတ်း
ยีด
ยึ๊ด
ယိုတ်ႈ
ตัดแบ่งส่วน
เถอ
ထိူဝ်
หด
ห๊ด
ႁူတ်း
กรีดร้อง
แส่น
သႅၼ်ႇ
การไถ่บาป
คฮั้ด
ၶျွတ်ႈ
ทำให้สุก
ม่ม
မူမ်ႇ
ย่าง หรือ ลาม
หลาม
လၢမ်
ม้วน
เก๋น
ၵဵၼ်
ถอยกลับ
คืน
ၶိုၼ်
ถอน
ถอน
ထွၼ်
บีบ
มิ่บ
မိပ်ႇ
เทออก
ท่อก
ထွၵ်ႇ
หยิก
หยิ๊ก
ယၵ်း
เพาะปลูก / ดำนา
ซ้อม
သွမ်ႈ
ปลูก
พุ่ก
ၽုၵ်ႇ
ไหล
ไหล
လႆ
บาน
กี้
ၵီႈ
พัดจากไป
ปิ๋ว
ပိဝ်
จัดเตรียม
ขั้บ
ၶပ်ႉ
