รูปประโยคต่างๆ ในภาษาพม่า

ในภาษาพม่า อาจจะจำแนกรูปประโยคคร่าวๆ ออกมาได้เป็น 4 ประเภท ได้แก่
– ประโยคบอกเล่า
– ประโยคคำถาม
– ประโยคปฏิเสธ
– ประโยคขอร้อง

ถ้าเป็นประโยคบอกเล่า ก็จะสามารถแยกย่อยออกมาตามกาล โดยใช้กริยาวิภัตติที่เราได้ศึกษาไปก่อนหน้านี้แล้ว ก็คือ ปกติกาล อนาคตกาล และอดีตกาล
ถ้าเป็นประโยคคำถาม ก็จะแยกได้เป็น คำถามตอบรับ-ปฏิเสธ คำถามเนื้อความ คำถามทางเลือก และคำถามปฏิเสธ
ถ้าเป็นประโยคปฏิเสธ ก็จะแยกได้เป็น ปฏิเสธธรรมดา และ การห้ามปราม
ถ้าเป็นประโยคขอร้อง ก็จะแยกได้เป็น การเชื้อเชิญ การชักชวน การขอให้ช่วย การขออนุญาต และการอวรพร

เนื้อหาตอนนี้ จะมาแนะนำเบื้องต้น ส่วนรายละเอียดแต่ละรูปประโยคจะ ทำเป็นหัวข้อบทความแยกย่อยต่อไป

ประโยคบอกเล่าปกติกาล

โครงสร้างของประโยคพื้นฐานเราพอทราบไปแล้วว่าอยู่ในรูปแบบ ประธาน + กรรม + กริยา คือ ต้องวางกริยาไว้ท้ายของประโยค โดย ประธาน หรือ กรรม จะวางไว้ด้านหน้าของประโยค และโดยส่วนใหญ่แล้ว ประธานมักจะมาก่อนกรรม เว้นแต่ต้องการเน้น กรรม ก็อาจจะวางกรรมไว้หน้าประธานได้ ประโยคปกติกาลที่เป็นประโยคบอกเล่า จะลงท้ายด้วยกริยาวิภัตติ แด่ တယ်

ประโยคที่มีเฉพาะประธาน มีรูปแบบ ประธาน + กริยาหลัก + (กริยาช่วย) + တယ်

ဆား ဝါတယ် ။ — เกลือเหลือง
ငါ ယားတယ် ။ — ข้าคัน
ငါ ဝနေတယ် ။ — ข้ากำลังอิ่มอยู่
ငါး နာနေတယ် ။ — ปลากำลังเจ็บอยู่

ประโยคที่มีทั้งประธาน และกรรม มีรูปแบบ ประธาน + กรรม + กริยา +(กริยาช่วย) + တယ်

ငါ ကားဆေးနေတယ် ။ — ข้ากำลังล้างรถอยู่
ငါ ငါးစားနေတယ် ။ — ข้ากำลังกินปลาอยู่
ငါ ဆားဝယ်နေတယ် ။ — ข้ากำลังซื้อเกลืออยู่
ငါ ဆေးစားနေတယ် ။ — ข้ากำลังกินยาอยู่

ประโยคที่ละกรรม คือมีกรรม ที่ผู้พูดไม่ต้องการเอ่ยถึง หรือเป็นกรรมที่ผู้สนทนาด้วย รู้อยู่แล้วว่าเป็นอะไร ก็อาจจะไม่ต้องกล่าวซ้ำในประโยคได้ มีรูปแบบ ประธาน + (กรรม) + กริยาหลัก + (กริยาช่วย) + တယ်

ငါ စားနေတယ် ။ — ข้ากำลังกินอยู่
ငါ ဆေးနေတယ် ။ — ข้ากำลังล้างอยู่
ငါ ဝါးနေတယ် ။ — ข้ากำลังเคี้ยวอยู่
ငါ ဝယ်နေတယ် ။ — ข้ากำลังซื้ออยู่

ประโยคที่ละประธาน มีรูปแบบ (ประธาน) + กรรม + กริยาหลัก + (กริยาช่วย) + တယ်

ကား ဆေးနေတယ် ။ — กำลังล้างรถอยู่
ကာဂ တားနေတယ် ။ — กำลังห้ามรถ
ဆေး စားနေတယ် ။ — กำลังกินยา
ဆေး ဝယ်နေတယ် ။ — กำลังซื้อยา

ประโยคที่วางกรรมไว้หน้าประธาน มีรูปแบบ กรรม + ประธาน + กริยาหลัก + (กริยาช่วย) + တယ်

ကား ငါ ဝယ်တယ် ။ — รถ… ข้าซื้อ
ငါး ငါကယ်နေတယ် ။ — ปลา… ข้ากำลังช่วย
ဆေး ငါ စားနေတယ် ။ — ยา… ข้ากำลังกิน

หมายเหตุ การยกตัวอย่างในประโยคข้างต้นใช้สรรพนามแทนต้นว่า หง่า ငါ แปลว่า ข้า,กู ซึ่งเป็นคำที่ไม่สุภาพ แต่นำมาใช้เพื่อง่ายต่อการจดจำการเรียนรู้รูปประโยคพื้นฐาน

สำหรับเนื้อหาเกี่ยวกับประโยคบอกเล่า อนาคตกาล และ อดีตกาล อ่านเพิ่มเติมในหัวข้อ กริยาวิภัตติ

เรายังได้อธิบายประโยคต่างๆ ในภาษาพม่า ที่ยังไม่กล่าวถึง ในลำดับต่อไป รอติดตาม