ภาษาไทใหญ่มีพยัญชนะทั้งหมด 19 ตัว เรียกว่า ตัวแม่ 19 ตัว ดูตารางการอ่านออกเสียง เทียบกับตัวอักษรภาษาไทยเบื้องต้น ก็คือตัวพยัญชะในคำอ่าน
พยัญชนะทั้ง 19 ตัว ข้างต้น จะเรียกว่า พยัญชนะหลัก เป็นตัวพื้นฐานที่ใช้กัน
ၵ ၶ င ၸ သ ၺ
ก๊ะ ข๊ะ ง๊ะ จ๊ะ ส๊ะ ญ๊ะ
တ ထ ၼ ပ ၽ ၾ
ต๊ะ ท๊ะ น๊ะ ป๊ะ พ๊ะ ฟ๊ะ
မ ယ ရ လ ဝ ႁ
ม๊ะ ย๊ะ ร๊ะ ล๊ะ ว๊ะ ห๊ะ
ဢ
อ๊ะ
เพลงพยัญชนะไทใหญ่
ၵ ႁွင်ႉဝႃႈၵႆႇ ၵွပ်ႈတႆႇမႆႉၼိူဝ်ၵွၼ်း
ၶ ႁွင်ႉဝႃႈၶႆႇ မႄႈမၼ်းပႆႇမႃးငွမ်း
င ပွင်ႇဝႃႈငူး လိူၼ်ႈမႃးၸူးတီႈၸမ်ႁိမ်းတူဝ်ၶဵတဵႇ
ၸ ၸၢင်ႉတူဝ်ယႂ်ႇ ပႆဢၢင်ႉၸွမ်းတၢင်း
သ ပေႃႈသိူဝ်ယႂ်ႇ ယူႇၼိူဝ်လႃႇႁိုၵ်းလၢၼ်း
ၺ ၺွင်ႇႁူမ်ႈၵတ်း တူၼ်ႈမၼ်းမီးပႃႈႁွင်ႇ ၵွင်းမူးလူင်
တ ႁွင်ႉဝႃႈတဝ်ႇ ယူႇၵဝ်ႇႁိမ်းၸမ်ၼွင်
ထ မၢၵ်ႈထႆၸႅၼ်ႇ တမ်းယႆယူႇသၢမ်မၢၵ်ႈ
ၼ ပွင်ႇဝႃႈၼူ သဵင်ႁွင်ႉမေႃးၸူၸူ ၸွမ်းၸွၵ်ႉၸဵင်ႇ
ပ ႁွင်ႉပႃၶမ်း ဢႅဝ်ႇႁႃလုၺ်းၵိၼ်ယိူဝ်ႇဝႆႉ
ၽ ၼႆႉပဵၼ်ၽိုင်ႈ ၽွမ်ႉလိုပ်ႇယိုငႈသၢင်ႈႁူင်းလူင်
ၾ ၼႆႉပဵၼ်ၾႃႉ ယူႇၵၢင်ႁၢဝ်မီးၼိူဝ်သုင်
မ ၼႆႉသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈမႄႈ သွၼ်ယိၼ်ႇငႄႈလုၵ်ႈလၢင်း
ယ ယုင်းတူဝ်ယႂ်ႇ ထုၵ်ႇလီၵၢင်သုတ်းမုင်း
ရ ရဵၼ်းတီႈပွင်ႇ ထုၵ်ႇလီဢၢၼ်ႇၽိုၵ်းႁဵၼ်း
လ ပွင်ႇဝႃႈလေႃႉ ႁေႃႈမိူဝ်းတေႃႉၶူဝ်းသူၼ် တေႃႉလႆႈၼမ်
ဝ ဝူဝ်းပေႃႈတၢင်ႇ တေႃႉၶူဝ်းၵႂႃႇၵၢတ်ႇမႃး
ႁ ႁိူဝ်းလၢမ်းၵၢၵ်ႇ ဝႆၢႈၶၢမ်ႈတႃႈလတ်းမိူဝ်း
ဢ ပွင်ႇဝႃႈဢွႆႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸဵမ်းၸွႆႈၸွႆႈ ၶူပ်းၵိၼ်ဝၢၼ်
လႃႈ လႃႈ လႃႇ လႃႈ လႃး လႃး လႃႉ
ฟังการออกเสียงพยัญชนะไทใหญ่
หากใช้แป้นพิมพ์ ที่ผู้เขียนแนะนำในบทความแรก ของการเรียนภาษาไทใหญ่ ก็สามารถพิมพ์ตัวพยัญชนะไทใหญ่ อ้างอิงตำแหน่งกับตัวอักษรภาษาไทยในแป้นพิมพ์ได้เลย ถ้าเราเดาเสียงได้ว่า เสียงพยัญชนะที่จะใช้เป็นเสียงใด ก็ใช้ตัวอักษรตัวแรกของคำอ่าน เป็นตัวอย่างอิง เช่นตัว ม๊ะ ก็ ตัวอักษร ม ในแป้นพิมพ์ หรือตัว ญ๊ะ กับ ตัว ย่ะ ก็ตำแหน่ง ญ กับ ย
การที่ผู้เขียนบทความเน้นไปที่การฝึกการอ่าน การออกเสียง และการฟัง ก็เพราะ การฝึกการเขียน อาจจะไม่จำเป็นมากนักสำหรับการศึกษาภาษาไทใหญ่ สำหรับคนที่สนใจเบื้องต้น ดังนั้นสิ่งที่จะช่วยได้ในทักษะนี้ ก็คือการจำ และการฝึกพิมพ์ผ่านแป้นพิมพ์ ที่ไม่มีภาษาไทใหญ่แสดงอยู่ ก็เป็นการฝึกการจำในอีกลักษณะหนึ่ง เช่นกัน
นอกจากพยัญชนะหลัก 19 ตัวข้างต้นแล้ว ยังมีพยัญชนะเพิ่มเติม หรือเรียกว่า พยัญชนะรอง หรือ เรียกว่า พยัญชนะเสริม เพิ่มเข้ามาอีก 4 ตัว เพื่อใช้สำหรับคำในภาษาต่างประเทศ ที่ตัวพยัญชนะหลัก ไม่สามารถแทนเสียงได้ รวมถึงมีพยัญชนะสำหรับใช้ในภาษาบาลี หรือเรียกว่า พยัญชนะบาลีไทใหญ่ เพิ่มเติมอีก 10 ตัว ในเบื้องต้นนี้ ผู้เขียนจะยังไม่พูดถึงในรายละเอียดเพิ่มเติม ให้เราจดจำพยัญชนะหลักเป็นสำคัญไว้ก่อน
